De archeologische opgraving van een Fort Transit
Fort Transit in opgraving. Bron: Univ.of York |
De archeologie van de Witte Dame
Archeologie: zit er iets verstopt in het portier? |
Ja, in de deur zit een hond...? |
Saab 900 in Bunnik, 2013. Op de achtergrond een archeologisch onderzoek in progress. |
Mythologie en oral history
Mijn SAAB 900 werd in 2013 aan me overgedragen met een aantal verhalen die we kunnen zien als de levende folklore of mythologie rondom ons object van onderzoek. Ik noem ze "mythes", omdat het verhalen zijn waarvan ik op dit moment niet met zekerheid kan zeggen of ze kloppen. Ik heb Walter gevraagd het nog eens in een email op te sommen voor me. Hieronder volgt zijn relaas, in mijn woorden.Volgens Walter is de auto vóór hij hem kocht in bezit geweest van verschillende advocaten en mogelijk een heuse rechter. Of dit echt waar is, weten we natuurlijk nog niet en daarom is het ook onderdeel van de mythologie rond deze auto. Wel zeker lijkt dat de eigenaar direct vóór Walter rechten studeerde. (Omdat deze informatie uit eerste hand bij Walter kwam, is het al bijna geen mythe meer.) Nu had deze rechtenstudent al een andere Saab, een rode sedan om precies te zijn, maar hij kocht de witte om deze tot een Aero om te bouwen. Zover ik heb begrepen heb is een Aero een typeaanduiding voor een 900 variant in sportuitvoering, met betere prestaties, wegligging en een andere look look. Aero's zijn tot op de dag van vandaag gewild en het is met ombouwkits mogelijk om van een 'gewone SAAB 900' een Aero te maken. Toch ging dit plan niet door en verkocht de eigenaar de auto na korte tijd al door aan Walter.
Over de eigenaren vóór deze man was minder bekend bij Walter. Er is mogelijk sprake van een eigenaar in Amsterdam die de auto maar kort heeft gehad en daarvoor zou de auto langere tijd in bezit geweest zijn van een en dezelfde persoon, die de meeste kilometers heeft gemaakt en op en neer pendelde tussen Leeuwarden en Amsterdam. Hoewel hij het in zijn email niet herhaald, meen ik zelf dat Walter eerder een aantal van 6 jaar heeft genoemd, maar misschien heb ik dat zelf verzonnen. Hoe dan ook, hier houdt de oral history van de auto op, want meer informatie is niet voorhanden.
Onderzoek in de historie
Afschrift van de RDW kentekenregistratie |
Zo geeft de online kenteken- en voertuigregistratie van de RDW informatie over het aantal eigenaren. Dat is in dit geval 5 stuks, waarvan ikzelf en Walter en Janneke dus de laatste 2 zijn. Dat betekent dat er nog 3 eigenaren zijn op te sporen.
De tweede en meeste belangrijke bron voor het bronnenonderzoek is het archief met de onderhoudshistorie van de auto, voor zover overgeleverd. De historie bestaat in dit geval uit een gescheurd blauw plastic mapje van het merk 'corporate express premium' met een verzameling aan facturen en keuringsrapporten. Het overzicht is in dit geval zeer onvolledig: de historie gaat slechts terug tot 2009 en toen was de auto al zeventien jaar oud.
De oudste factuur in de historie. |
Wat deze oudste factuur verder aangaat is vooral relevant dat de km-stand op dat moment 360000 km was, waarschijnlijk een afgeronde opname. De auto heeft dus in de afgelopen 6 jaar tot en met augustus 2014 ongeveer 98.000 km gelopen.
Ook de volgende factuur geeft een nieuw stuk informatie voor de biografie van de auto. Deze is van 25 augustus 2009 en betreft de aanschaf van een benzinepomp bij Auto Demontage en Revisiebedrijf Elferink BV. Aan de prijs van 65,- euro te zien, betreft het een tweedehands pomp. Opnieuw is de factuur gericht aan dezelfde eigenaar in Hoorn. Elferink is een gerenommeerde handelaar in tweedehands SAAB onderdelen uit Enter, Overijssel. Dat de toenmalige eigenaar Elferink heeft weten te vinden, doet vermoeden dat hij enigszins thuis was in het SAAB wereldje en bovendien niet bang was om om zelf te klussen. Dit wordt bevestigd door de volgende factuur, betaald op 11 september 2009, opnieuw uitgeschreven door Elferink BV aan dezelfde eigenaar. Dit keer betreft het de aanschaf van een ABS sensor. De auto heeft in de periode tussen deze facturen maar 150 km gelopen.
Een geografische sprong
Autobedrijf Wijlhuizen in Ooij in 2009. Bron: Google Earth. |
De garage voor het reguliere onderhoud wordt vanaf 2010 Autobedrijf Wijlhuizen in Ooij, dat in april mag aanvangen met een eerste grote beurt aan deze Saab. Wijlhuizen factureert en noteert het volgende:
- Wisselen Motorolie 5W40
- Koelvloeistof aanvullen
- Klein materiaal
- Oliefilter
- Luchtfilter
- Bougie NGK 4x
- Banden, twee stuks 185-65-15
- Diverse vacuümslangen
- Rotor en verdelerkap
- en arbeid voor 192 euro exclusief BTW
- km stand 372.378
- Juli 2010 - o.a lassen van de uitlaat - km-stand 378.030
- Oktober 2010 - kleine beurt en o.a. vervangen van 2 v-snaren - km-stand 382.959
- Februari 2011 - o.a. vervangen van de radiator - km-stand 389.337
- Mei 2011 - grote beurt - km-stand 394.990
- In januari 2012 koopt Walter zelf een set nieuwe bougiekabels bij Elferink BV.
- Februari 2012 - Wijlhuizen maakt de stuurstang gangbaar - km-stand 419.231
- In mei 2012 zet KwikFit Wageningen twee nieuwe dempers in de uitlaat km-stand 420.200
- September 2012 -Laatste APK bij Wijlhuizen voor Walter en grote beurt en installatie van tweedehands remblokken bij de voorwielen - km-stand 428.070
- December 2012 - laatste beurt bij Wijlhuizen waarbij nog een fuseekogel werd vervangen km-stand 411.110
Conclusies
Wat valt er van dit onderzoek nu te leren? Stiekum aardig wat nieuwe zaken.Over de vorige eigenaren
Het eerste en belangrijkste is dat ik tot vandaag had aangenomen dat de historie alleen de periode van de laatste eigenaar besloeg. Dat blijkt echter niet zo. De gevolgen zijn fortuinlijk te noemen, want ik kan nu herleiden dat de naam die Walter me al eens genoemd had is een andere dan die op de eerste factuur van KwikFit uit 2009. Dit betekent dat we op basis van de RDW gegevens en de historie nu zijn van 4 van de 5 vorige eigenaren: we naderen een complete autobiografie!Daarnaast zijn er nog zaken te herleiden -of speculeren- over de vorige eigenaren. Uit de facturen weten we nu dat de tweede eigenaar in de gemeente Hoorn woonde en verantwoordelijk was voor de uitvoering van een aantal reparaties, waarbij hij soms zelf klussen uitvoerde. De benzinepomp en BS sensor werden door hem zelf vervangen. Als we aannemen dat tweede eigenaar al zijn facturen toevoegde aan de historie kan dit betekenen dat ook hij de auto slechts een paar maanden in bezit had: ook dit noemde Walter in de door hem overgedragen oral history. Omdat deze eigenaar historie overdroeg en zelf reparaties uitvoerde geeft dit bovendien de schijn dat het iemand is met ervaring met, en liefde voor oude auto's.
De facturen zeggen ook iets over de derde eigenaar, die van de 900 een Aero wilde maken: ook deze eigenaar blijkt maar enkele maanden eigenaar van de auto te zijn geweest. Ook dit is wederom in lijn met wat Walter hier al over vertelde.
Wat ook opvalt is dat wat er niet is: de historie van de eerste 18 jaar. Dit zegt iets mogelijk iets over de manier waarop de eerste eigenaar de auto zag. Onwillekeurig breng ik het in verband met de uitvoering van deze auto: de meest basic variant zonder automaat, zonder airco en zelfs zonder elektrische ramen. Dit geeft de indruk dat de eerste eigenaar een nuchtere kijk op de zaak had en voor een groot deel zeer pragmatisch omging met dit gebruiksvoorwerp. "Hij moest het doen" dat was het belangrijkste en historie verzamelen had mogelijk geen prioriteit. Uiteraard is dit alles volledige speculatie, maar wel aardig straks te controleren of het klopt.
Verbruik en onderhoud
Uit de gegevens zijn ook conclusies te trekken over technische zaken en verbruik. Aardig is het om vast te stellen is dat de 900 in de eerste 18 jaar van zijn bestaan (tot 2010) gemiddeld 20.000 km per jaar aflegde en in de laatste vier jaar 19.000 km per jaar. Het verbruik is dus gemiddeld al 22 jaar vrij constant, een teken dat met deze auto altijd echt gereden is.Tot slot kunnen we met een gerust hart vaststellen dat Walter en Janneke de auto zeer goed onderhielden en diverse reparaties lieten uitvoeren met elk jaar bovendien een grote en een kleine beurt. De grootste reparaties zijn de vervangen radiator, de hemel en de volledige uitlaat die nog vlak voor de verkoop aan mij werd gewisseld ("oef" zegt de man met de kleine archeologenbeurs). Opvallende reparaties zijn het 'weer gangbaar maken van de stuurstang' en 'installatie van gebruikte remblokken'. Hoe kan een stuurpen niet gangbaar zijn? En het installeren van gebruikte remblokken wijkt af met het beeld dat Walter verder altijd nieuwe onderdelen liet plaatsen. In dit geval kunnen we Walter gewoon nog eens vragen hoe dat zat.